Non molesten: extinguímonos
A Xunta quere protexer mellor as aves nas dunas, os galápagos nos ríos e evitar actividades que poñen en perigo distintos fieitos
Non molesten: estamos a extinguirnos, podería ser o epílogo elixido por algunhas plantas e animais á serie de calamidades que os abocan á extinción. O perigo de desaparecer axexa en Galicia e por iso neste 2011 a Xunta pretende dar prioridade a cinco plans de conservación. Tralas alertas e estudos dos biólogos, toca facer públicas as medidas correctoras e plasmar nos correspondentes decretos a obrigación de respectar os seus hábitats. Porque se trata diso: non alterar as praias, ríos e montañas onde se reproducen paxaros como a píllara das dunas (Charadrius alexandrinus), o sapoconcho ou galápago europeo (Emys orbicularis), os delicados fieitos en bosques de vagoada ou o Isoetes fluitans, un fieito que vive mergullado e cuxa única área de distribución mundial está en ríos das comarcas da Terra Chá e Bergantiños.
Sen esquecer ao oso pardo, para cuxas incursións galegas se retomou a vixilancia. Cada vez aparecen máis pegadas, pero, segundo recoñece o responsable de Conservación dá Natureza da Xunta, Jesús Santamarina, ou se lle deixa de molestar e desaparecen os lazos e velenos dos trampeiros aos xabaríns e outros animais, ou dificilmente as osas leonesas animaranse a criar e establecerse. Iso ou un adeus, como á pita do monte.
E máis educación ambiental nas praias. A píllara das dunas ou píllara papuda (en castelán, chorlitejo patinegro) é unha das moitas aves limícolas que visitan os areais, pero é a única que cría nas dunas galaicas, construíndo os seus niños no chan. Aínda o fai a pesar da invasión de coches, quads, vándalos e outras persoas que as molestan invadindo zonas acoutadas ou levando cans soltos que matan as parellas e os seus pitos. Por non falar da contaminación que deixou a marea negra do Prestige nos areais, que erosionou directa e indirectamente a súa dieta e modo de vida, como ben resaltaron nun detallado estudo os biólogos da Universidade de Santiago Jesús Domínguez e María Vidal.
Ademáis, debe zafarse dos corvos, raposos e gaivotas patiamarelas que predan e expolian os seus niños. Afeitas a sufrir roubos de area, convivir cos mariscadores e competir polos poliquetos para comer, os ornitólogos tamén sinalan o prexuízo de retirar indiscriminadamente das praias o ribazo onde píllaras e máis aves atopaban algas ou moluscos, sendo agora máis raros os avistamentos.
Espazos moi competidos
Son correccións urxentes para que as parellas de píllaras sigan criando (de marzo a xullo) en praias como Louro, Caldebarcos-Carnota, A Barra, Corrubedo, Rostro, Baldaio, Traba ou A Lanzada. Até na Frouxeira e praia América foron vistas. A piques de renovarse o catálogo español de especies en perigo de extinción e a lista de interese especial, en Galicia urxe atender ao sapoconcho, noutro tempo disperso en augas acougadas e limpas de Pontevedra e Ourense, que pode pasar desapercibido e desaparecer por recheos e contaminación de charcas e ríos, ou por destrucción de leitos ou ribeiras.
A Xunta quere evitarlles molestias ou que se extraian e vendan irregularmente galápagos propios de ríos como o Avia ou Arnoia. As tartarugas invasoras que compiten con elas son outro problema.
O descoñecemento levou a obras e rozas moi prexudiciais
Unha das prioridades, segundo Santamarina, é informar os propietarios ou persoas que utilizan espazos sensibles e evitar conflitos por esas pequenas zonas de hábitats específicos. Neste 2011, segundo a Organización de Nacións Unidas, Ano Internacional dos Bosques, para Galicia toca preservar os máis antigos, os que superaron todos os avatares climáticos desde que o monte era aquí subtropical. É dicir, de antes das glaciacións e que hoxe son vagoadas, zonas riparias como as Fragas do Eume e outros bosques caducifolios tamén apartados e moi húmidos, onde crecen varios tipos de fieitos.
O profesor da Universidade de Santiago Javier Amigo participou no estudo e viabilidade de conservación dalgúns dos que están ameazados. “É un bo propósito conservar fieitos como Culcita macrocarpa ou Dryopteris aemula, que nesta parte de Europa quedaron apenas nun par de sitios”, sinala.
As ameazas para este tipo de sotobosque son as habituais: incendios e o avance de piñeirais e eucaliptos.
A xoia do Miño e do Xallas
Outra planta vascular que estudou con colegas como Inmaculada Romero Buján e Pablo Ramil é o fieito Isoetes fluitans. Ao contrario dos anteriores, vive mergullado e prefire leitos areosos, con augas rápidas e limpas. Ao principio creíase que só sobrevivira nos ríos chairegos do LIC Ladra-Parga-Támega e nunha lagoa africana, próxima a Alxer, pero o equipo de Romero demostrou que a especie galaica é única no mundo. “A fraxilidade do seu medio ecolóxico demostra que Galicia aínda conserva espazos de gran valor biolóxico. Tamén está no Anllóns, Xallas, Grande e Castro. Ás veces, por descoñecemento, meteuse a pá sobre o Isoetes para facer pontes ou rozar malas herbas que estorbaban a piragüistas”, di Amigo.
{xtypo_feed}A Voz{/xtypo_feed}
